Zo’n 8% van Vlaanderen is privétuin
Meer dan 80 procent van de Vlaamse huishoudens woont in een eengezinswoning met een eigen tuin of terras, en zo’n 70 procent van de jongeren droomt ervan om eigenaar te worden van een huis met eigen tuin. Dit verlangen om een eigen huis met tuin te bezitten is diep verankerd in onze Vlaamse samenleving. De wortels van deze cultuur liggen in het Belgische huisvestingsbeleid aan het einde van de 19de eeuw. De eigen tuin werd toen door de overheid gezien als een plaats waar gezinnen op een zinvolle manier konden ontspannen en hun eigen voedsel produceren. Er werd dan ook gestreefd naar de ontwikkeling van een veelheid aan eengezinswoningen met tuin. Niet zonder resultaat, want uit onderzoek blijkt dat onze Vlaamse oppervlakte voor 8% uit privétuinen bestaat, vergelijkbaar met de totale oppervlakte van onze bossen die, zo’n 11% van de Vlaamse oppervlakte innemen.
Tijd voor een frisse blik?
Ondanks deze aanzienlijke oppervlakte en historische grondslag worden tuinen tegenwoordig zelden meegenomen in onderzoek en beleid rond landgebruik en milieu. Ten onrechte, want tuinen hebben veel te bieden aan onze maatschappij. Ze vormen de schakel tussen onze samenleving en onze omgeving. Meer nog, ze kunnen heel wat ecosysteemdiensten ondersteunen. Door alle Vlaamse tuinen als een geheel te beschouwen als een “tuincomplex”, kon in kaart gebracht worden welke van deze mogelijkheden er nog in verborgen liggen.
Zo blijkt uit het onderzoek dat Vlaamse tuiniers meer meststoffen gebruiken dan eigenlijk nodig is. Dit zorgt voor een negatieve impact op het milieu. Anderzijds blijken gazonbodems mogelijkheden te bieden voor de opslag van koolstof, een positieve eigenschap in het teken van klimaatverandering. Ongeveer de helft van de bevraagde tuiniers heeft een moestuin. Zelfs als de tuin nu bestaat uit gazon, biedt deze een interessant potentieel als tuinruimte die in tijden van nood in gebruik genomen zou kunnen worden om in eigen groenten te gaan voorzien. Tuinen vormen dus een meervoudige buffer in kader van voedselnood, natuurbehoud en klimaataanpassing.
Oproep voor een nieuwe stijl ‘tuinieren’…
Als we de vele mogelijkheden willen realiseren die momenteel verstopt zitten in het tuincomplex zullen we met andere ogen naar onze tuinen moeten kijken. Individuele veranderingen in tuinbeheer en -ontwerp kunnen bescheiden en onbeduidend lijken, maar wanneer duizenden tuiniers zo’n veranderingen zouden doorvoeren, kan de impact aanzienlijk zijn. Door stil te staan bij de collectieve waarde van onze eigen kleine tuin, zou het in de toekomst misschien zelfs vanzelfsprekend kunnen worden dat we ons tuinbeheer bijsturen in functie van deze maatschappelijke waarden.
Meer info: Instituut voor Landbouw en Visserijonderzoek
Het planten van inheemse soorten is zeer belangrijk bij het vrijwaren van de lokale biodiversiteit, een lijst van inheemse bomen en planten vind je onderaan het document hieronder (deze lijst is enkel een suggestie, geen verplichting!)